ŞOK KƏŞF: Qiçs xəstəliyinin dərmanı tapıldı
Emori Universitetinin tədqiqatçıları HİV infeksiyasının qarşısının alınmasının effektivliyini əhəmiyyətli dərəcədə artıran yeni dərman Lenacapavirin klinik sınaqlarını keçirib.
Ajans.az xəbər verir ki, “Gilead Sciences” əczaçılıq şirkəti tərəfindən dəstəklənən və “New England Journal of Medicine” jurnalında dərc edilən tədqiqat peyvəndin əhalini virusdan qoruya biləcəyini göstərir.
Klinik sınaqda ABŞ, Cənubi Afrika, Meksika, Braziliya və Tailand da daxil olmaqla müxtəlif ölkələrdən 3265 nəfər iştirak edib. İştirakçılar təsadüfi olaraq iki qrupa bölünüb: birinci qrup hər 26 həftədən bir Lenacapavir inyeksiyası, ikinci isə hər gün antiretrovirus Truvada dərmanı qəbul edib.
Bir çox insanın sosial və iqtisadi amillərə görə bir ildən sonra gündəlik həb qəbulunu dayandırdığı məlumdur, baxmayaraq ki, antiretrovirus dərmanların effektivliyi ciddi şəkildə riayət edilməsindən asılıdır. Lenacapavirin əsas üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onun ildə yalnız iki dəfə subkutan yeridilməsi mümkündür ki, bu da profilaktika prosesini xeyli asanlaşdırır.
Lenacapavir virusun genetik materialını qoruyan və onun hədəf hüceyrəyə çatdırılmasını asanlaşdıran zülal qabığı olan kapsidin məhv edilməsinin qarşısını alan inhibitor kimi fəaliyyət göstərir. Hüceyrənin içərisinə daxil olduqdan sonra kapsid məhv edilir, virus genomunu sitoplazmaya buraxır, burada virus çoxalması üçün hüceyrə resurslarından istifadə etməyə başlayır. Bunun əksinə olaraq, Truvada və Descovy kimi PrEP dərmanları fərqli bir mexanizm vasitəsilə işləyir: onlar viral genlərin ev sahibi hüceyrənin DNT-sinə daxil edilməsindən məsul olan əks transkriptaz fermentini bloklayırlar.
Nəticələr göstərir ki, iki gündə iynə vurulması adi profilaktika üsulları ilə müqayisədə infeksiya riskini 96 faiz azaldır. Alimlər ümid edir ki, yeni dərman 2025-ci ildə kommersiya istifadəsi üçün təsdiqlənəcək və inyeksiya alan hər kəsin cinsi əlaqə yolu ilə virusa yoluxmasının qarşısını alaraq, təmasdan əvvəl profilaktikanın bir hissəsi olacaq. Bununla belə, hazırda tədqiqatçılar deyirlər ki, ən vacib vəzifə dərmanın mövcudluğunu artırmaqdır, çünki vaksinin illik dozasının dəyəri 40.000 dolları ötür.
HİV infeksiyasından tam sağalmaq demək olar ki, mümkün deyil
İnsan immunçatışmazlığı virusu (HİV) immunitet sisteminə hücum edən, orqanizmi infeksiyalardan və xərçəng hüceyrələrindən qorumağa kömək edən hüceyrələri zədələyən və ya məhv edən virusdur. İİV-ə yoluxmanın əsas yolu yoluxmuş tərəfdaşla qorunmayan cinsi əlaqədir. İnfeksiya irəlilədikcə immunitet sistemi zəifləyir və insan müxtəlif yoluxucu xəstəliklərə daha həssas olur.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, 2023-cü ilə qədər insanın immun çatışmazlığı virusunun yaratdığı QİÇS təxminən 40,4 milyon insanın ölümünə səbəb olacaq. 2022-ci ildə 630 minə yaxın insan QİÇS-dən dünyasını dəyişib.
